آناتومی و اجزای نوک فلزی
در خوشنویسی انگلیسی، از نوک‌های فلزی برای ذخیره و انتقال مرکب از قلم به کاغذ استفاده میشود. نوک فلزی در کنار دست قلم و مرکب، یکی از ابزار اصلی در خوشنویسی غربی محسوب میشود. بسیاری از سبک های خوشنویسی انگلیسی را نمیتوان بدون نوک فلزی نوشت و بسیاری معتقدند نوک های فلزی مهمترین و ضروری ترین ابزار در خوشنویسی لاتین هستند. به همین خاطر هم برای هنرجویان و هم اساتید محترم خوب است با آناتومی و اجزای نوک فلزی کمی بیشتر آشنا شوند. اگر شما نیز به خوشنویسی انگلیسی و خطاطی لاتین علاقه مند هستید لطفا تا پایان این مطلب همراهم باشید.
آناتومی و اجزای نوک فلزی
در این پست از یک نوک فلزی انعطاف پذیر برای بررسی اجزای نوک فلزی استفاده کردیم. نوک‌های فلزی انعطاف پذیر معمولا برای خوشنویسی به سبک کاپرپلیت مورد استفاده قرار میگیرند. به کمک این انعطاف‌پذیری میتوانیم ظرافت‌ها و ضخامت‌های لازم را ایجاد کنیم. در شکل زیر اجزای یک نوک فلزی را مشاهده می‌کنید.
چشمی
چشمی دارای عناوین لاتین breather hole ،piercing ،heart ،eye let می باشد. این قسمت (حفره/چشمی/مخزن) مهمترین بخش نوک فلزی است که وظیفه ذخیره و انتقال مرکب را به عهده دارد. با توجه به فضای خالی که در این قسمت وجود دارد نیروی کششی بین مولکولی مرکب در آن ناحیه افزایش پیدا میکند و مرکب در آن ناحیه باقی می‌ماند و از خالی شدن مرکب جلوگیری میشود. بسته به میزان باز شدن لبه های نوک فلزی، به لطف خاصیت مویینگی مرکب و البته جاذبه زمین، مرکب از مخزن به سر نوک تیز نوک فلزی جریان پیدا میکند که این مهمترین ماموریت در نوک فلزی است. همانند قلب که وظیفه ارسال خون به اجزای بدن را به عهده دارد، چشمی نیز وظیفه ارسال مرکب به کاغذ را به عهده دارد و به همین خاطر آن را قلب (HEART) نیز می‌نامند. البته این قسمت وظیفه دیگری هم دارد که باعث افزایش انعطاف پذیری و کاهش شکنندگی لبه های نوک فلزی میشود. یعنی اگر این حفره وجود نداشت نوک فلزی فشار کمتری را میتوانست تحمل کند و سریع تر خورد میشد و در نتیجه طول عمرش کاهش پیدا میکرد. حفره میتواند طرح های مختلفی داشته باشد مثل صلیب، طرح های تزئینی، قلب، کلید و … که البته امروزه اکثرا بیضی شکل هستند. می‌توان گفت طرح چشمی بر روی زیبایی نوک فلزی خیلی تاثیرگذار است چرا که این حفره در مرکز نوک فلزی قرار دارد و این موقعیت خیلی میتواند تاثیر مهمی داشته باشد.
زبانه ها
به دو قسمتی که توسط شکاف از هم جدا شده اند زبانه یا لبه یا فاق گفته میشود. نوک های فلزی انعطاف پذیر دارای دو زبانه هستند که هنگام فشار از هم باز میشوند و بدون فشار تقریبا به هم دیگر چسبیده اند. هر چه لبه ها بلندتر و نازک تر باشند انعطاف پذیری نوک فلزی هم بیشتر میشود و هر چه قدر کوتاه تر و ضخیم تر باشند انعطاف پذیری نوک فلزی کاهش پیدا میکند. در نوک های فلزی سرتخت و سرگِرد نیز این دو زبانه به شکلی دیگر وجود دارند اما منعطف نیستند. در انگلیسی به آن Tines یا Prongs گفته می‌گویند.
نوک
به نوک تیز ترین بخش نوک فلزی که با کاغذ در تماس است نوک و به انگلیسی point یا tip می‌گوییم. این بخش با کاغذ و یا هر سطحی که نوک فلزی بر روی اون حرکت میدهند در تماس است و بیشترین انعطاف را در نوک فلزی ایجاد میکند. یعنی در این نقطه دو لبه نوک فلزی بیشترین فاصله را از هم میگیرند. این قسمت در سایزهای مختلفی ساخته میشود و دلیل اینکه نوک فلزی روی کاغذ گیر میکند کیفیت نامطلوب این بخش از نوک فلزی میتواند باشد. این بخش تاثیر مستقیمی بر نرم بودن یا سخت بودن حرکت نوک فلزی روی کاغذ دارد و خیلی مهم است کیفیت ساخت آن بالا باشد.
شکاف
به قسمتی که دو لبه یا دو زبانه رو از هم جدا کرده باشد شکاف یا روزنه (و در انگلیسی Slit) می‌گوییم. در واقع روزنه مسیر حرکت مرکب از حفره به سمت کاغذ است که از حفره تا سر نوک فلزی ادامه دارد. با فشار دست شکاف و روزنه بزرگتر میشود و مرکب بیشتری از این مسیر عبور میکند. در حالت عادی و بدون فشار عرض این شکاف حدودا یک چهار هزارم اینچ است یعنی حدودا 0.00635 میلی متر که معادل حدودا یک چهارم ضخامت یک تار مو است.
شانه
به عریض ترین بخش نوک فلزی که در آن لبه ها به بدنه نوک فلزی وصل میشوند و معمولا در دو طرف حفره قرار دارند شانه نوک فلزی (با عناوین لاتین Shoulder یا web) می‌گویند. شانه ها در حکم پایه و زیربنای لبه ها هستند و به آن ها استحکام میدهند. به فاصله بین دو شانه طول شانه گفته میشود. هرچه طول شانه بیشتر باشد انعطاف پذیری کم تر و هر چه طول شانه کوتاه تر باشد انعطاف پذیری نوک فلزی بیشتر خواهد بود. در اکثر نوک های فلزی مثل brause b361 یک بریدگی در شانه آن مشاهده میشود. این بریدگی که در شانه نوک فلزی وجود دارد را شکاف شانه (Shoulder slit یا side slit) می‌گویند. این شکاف هم باعث افزایش انعطاف پذیری نوک فلزی میشود و هم آن را زیباتر میکند. در تصویر زیر نوک فلزی بالایی دارای شکاف شانه است در صورتی که نوک فلزی پایینی شکاف شانه ندارد.
نوک فلزی بالایی دارای شکاف شانه است در صورتی که نوک فلزی پایینی شکاف شانه ندارد.
پاشنه
به پایین ترین بخش نوک فلزی که اول از همه در دسته قلم قرار میگیرد پاشنه نوک فلزی می‌گویند. عناوین لاتین آن Tail به معنای دُم، base به معنای پایه و یا heel به معنای پاشنه می‌باشد. این قسمت بیشترین انحنا و کمترین ضخامت را داره و باید به صورت استاندارد ساخته شود تا توسط همه دسته قلم های استاندارد بتواند استفاده شود. شعاع انحنای اکثر نوک های فلزی حدودا 3 میلی‌متر و طول و عرضشان هم حدودا 6 میلی‌متر و ۲ میل متر می باشد. نوک های فلزی کمی هستند که ابعادشان غیر از این اعداد باشد.
بدنه
بدنه (با عنوان لاتین Body یا shank یا waist) به فاصله بین چشمی و پاشنه گفته میشود که بخش عمده نوک فلزی را پوشش میدهد. در بعضی از نوک‌های فلزی یک طرح روی این قسمت حکاکی شده است مثل نوک فلزی rose که طرح گل رز بر روی آن نقش بسته و یا نوک فلزی شکسپیر که تصویر خود شکسپیر بر روی آن برجسته شده است. مشخصات این نقش‌ها تنها جنبه زیبایی دارند و از لحاظ عملکرد و کیفیت تاثیرگذار نیستند. بر روی پایین ترین قسمت بدنه یک ناحیه وجود دارد به نام imprint area که معمولا مشخصات نوک فلزی را آن جا حکاکی می‌کنند. اطلاعاتی مثل برند تولید کننده، مدل، کشور تولیدکننده، سایز و … در این بخش حکاکی میشوند یعنی دقیقا بالای پاشنه نوک فلزی. به عنوان مثال بر روی نوک فلزی brause b361 عبارت braue b361 در پایین آن نوشته شده است که نمایانگر مدل نوک فلزی است. همچنین کلمه Iserlohn در آن بخش قابل مشاهده است که نشان دهنده اسم شهری است که شرکت تولیدکننده آن در آن جا قرار دارد و پایین آن هم اسم کشور Germany حکاکی شده است. معمولا نوک های فلزی که این قسمت آن خالی است و چیزی بر روی آن مثل اسم برند، شرکت تولید کننده و کشور تولید کننده حک نشده است معمولا فیک هستند و یا کیفیت زیادی ندارند.
در این پست اجزای نوک فلزی را خدمتتان توضیح دادم. اگر هنرجو و یا استاد خوشنویسی انگلیسی هستید سعی کنید حتما این توضیحات داده شده را در مورد نوک فلزی مطالعه کنید. امیدوارم این مطلب برایتان مفید بوده باشد. لطفا در صورتی که نظر،سوال، انتقاد و یا پیشنهادی دارید زیر همین پست ارسال بفرمایید.
