دسته قلم در خوشنویسی انگلیسی وسیله ای است که نوک فلزی را در خود نگه می‌دارد. نوک فلزی وظیفه انتقال مرکب به کاغذ را به عهده دارد و نحوه کار با آن بدین صورت است که ابتدا نوک فلزی را باید در دسته قلم قرار دهیم و سپس وارد ظرف مرکب کنیم و شروع کنیم به نوشتن. اما چه دسته قلمی را بهتر است انتخاب کنیم؟ چه تفاوتی بین دسته قلم های خوشنویسی وجود دارد؟ در این پست تفاوت دسته قلم های سرراست و سرکج را باهم بررسی خواهیم کرد. اگر شما هم کمی به خوشنویسی انگلیسی علاقه مند و یا هنرجوی یکی از خطوط لاتین هستید این پست را حتما مطالعه کنید.
انواع دسته قلم (هولدر)
در خوشنویسی غربی دو مدل دسته قلم تولید می‌شود. دسته قلم سرراست (Straight Pen Holder) و دسته قلم سرکج (Oblique Pen Holder). دسته قلم های سرراست به صورتی ساخته می‌شوند که نوک فلزی همراستا با محور دسته قلم و به طور عمود وارد دسته قلم می‌شود. در مقابل، دسته قلم های آبلیک یا سرکج نوک های فلزی را به صورت زاویه دار در خود نگه می‌دارند. در تصویر زیر تفاوت دسته قلم های سرراست و سرکج را مشاهده کنید.
دسته قلم سرراست و نحوه آماده‌سازی
همانطور که توضیح دادم نوک فلزی به طور مستقیم و بدون زاویه در دسته قلم سرراست قرار می‌گیرد. نحوه استفاده از این دسته قلم بدین صورت است که نوک فلزی را باید با کمی فشار و همراستا با محور دسته قلم درون بخش فلزی دسته قلم فرو ببرید. توجه کنید نوک فلزی را زیاد از حد درون دسته قلم داخل نبرید چرا که هنگام فرو بردن آن درون ظرف مرکب ممکن است مرکب با دسته قلم در تماس قرار بگیرد که این باعث خراب شدن دسته قلم می‌شود. همچنین نباید طوری باشد که نوک فلزی درون دسته قلم لق بزند و شل باشد.
در کلیپ بالا نحوه استفاده و آماده سازی دسته قلم سرراست را برای شما عزیزان توضیح داده ام. این ویدیو بخشی از دوره جاکع کاپرپلیت با قلم است.
دسته قلم سرکج و نحوه آماده‌سازی
دسته قلم های آبلیک و سرکج مخصوص افراد راست دست و خوشنویسی سبک هایی مثل کاپرپلیت است که در ادامه بیشتر توضیح خواهم داد. دسته قلم های سرکج دارای یک گیره فلزی هستند که قابل جداسازی هستند. ابتدا گیره فلزی را از دسته قلم خارج کنید و سپس نوک فلزی را لای گیره قرار دهید و سپس گیره را همراه با نوک فلزی وارد دسته قلم کنید.
در کلیپ بالا نحوه استفاده و آماده سازی دسته قلم سرکج را برای شما عزیزان توضیح داده ام. این ویدیو بخشی از دوره جاکع کاپرپلیت با قلم است.
تفاوت های دسته قلم سرراست و سرکج
دسته قلم های سرراست و سرکج تفاوت هایی با هم دارند که با دانستن آن ها به راحتی میتوانید بهترین دسته قلم را برای خود انتخاب کنید. به نظر شما در تصویر زیر کادم دسته ها سرراست و کدام سرکج هستند؟
تفاوت ظاهری
ظاهر این دو دسته قلم اولین تفاوتی است که احتمالا متوجه می‌شویم. مهمترین تفاوت دسته قلم های سرراست و سرکج در بخش ابتدایی آن ها است. دسته قلم سرراست دارای یک زبانه فلزی است که Universal Insert می‌گویند. نوک فلزی در این زبانه فلزی قرار می‌گیرد. اما دسته قلم آبلیک و سرکج دارای یک گیره فلزی معولا طلایی رنگ است که نوک فلزی بین آن محکم می‌شود. دسته قلم های سرکج معمولا لوکس تر، زیباتر و ظریف‌تر از دسته قلم های سرراست ساخته می‌شوند و تنوع آن ها در بازار بیشتر است.
دسته قلم های سرکج لوکس
سبک های خوشنویسی
دسته قلم های سرراست برای خوشنویسی تمامی سبک های خوشنویسی کاربرد دارند. یعنی شما اگر این دسته قلم ها را تهیه کنید تمام سبک های خوشنویسی مثل کاپرپلیت، گوتیک، ایتالیک و … را میتوانید خوشنویسی کنید. اما دسته قلم های آبلیک و سرکج تنها برای خوشنویسی سبک هایی مثل کاپرپلیت، اسپنسرین و مدرن کالیگرافی کاربرد دارند چرا که حروف در این سبک های خوشنویسی به صورت مایل و کج هستند و به همین خاطر نوک فلزی در دسته قلم سرکج به صورت زاویه دار وارد دسته قلم می‌شود. بنابراین دسته قلم های سرراست کاربرد بیشتری دارند.
چرخش کاغذ و راحتی استفاده
برای خوشنویسی سبک هایی مثل کاپرپلیت که هم میتوانید از دسته قلم سرراست و هم سرکج استفاده کنید باید بدانید که در صورت استفاده از دسته قلم سرراست شما می بایست کاغذ را بیش از حد ایده آل بچرخانید چرا که یکی از قاعده های مهم خوشنویسی کاپرپلیت این است که هنگام خوشنویسی، نوک فلزی و خطوط شیب دار باید همراستا با هم باشند. به همین خاطر شما آن قدر باید کاغذ را بچرخانید تا خطوط شیب دار در راستای محور نوک فلزی قرار بگیرند. در مقابل دسته قلم های آبلیک و سرکج خود دارای زاویه مناسب هستند و دیگر نیازی به چرخش کاغذ اضافی نیست. این مهمترین تفاوت دسته قلم سرراست و سرکج می‌باشد.
چپ دست و راست دست
دسته قلم های سرکج تنها برای افراد راست دست مناسب هستند اما دسته قلم های سرراست هم برای افراد راست دست و هم چپ دست مناسب می‌باشند. بنابراین اگر چپ دست هستید تنها میتوانید از دسته قلم سرراست استفاده کنید.
فشار بر روی نوک فلزی
با توجه به اینکه نوک فلزی همراستا با محور دسته قلم درون دسته قلم قرار می‌گیرد، فشار دست به طور مساوی بر روی زبانه های نوک فلزی توزیع می‌شود و این باعث می‌شود زبانه های نوک فلزی عمر طولانی تری داشته باشند. اما با توجه به اینکه نوک فلزی به صورت زاویه دار درون دسته قلم آبلیک قرار می‌گیرد توزیع فشار بر روی زبانه های نوک فلزی به طور مساوی انجام نمی‌گیرد و این باعث می‌شود یکی از زبانه های نوک فلزی از دیگری فاصله بگیرد که در نهایت منجر به خرابی نوک فلزی خواهد شد.
حداکثر میزان ضخامت
در خوشنویسی سبک هایی مثل کاپرپلیت هر چه فشار دست را بر روی دسته قلم بیشتر کنید زبانه های نوک فلزی از هم فاصله بیشتری می‌گیرند و خطوط ضخیم تری ایجاد می‌شوند. با توجه به اینکه نوک فلزی به صورت زاویه دار درون دسته قلم سرکج قرار می‌گیرد نمیتوان زیاد به آن فشار اعمال کرد. بنابراین دسته قلم های آبلیک و سرکج برای مقیاس های ضخیم مثل 8 میلی متر مناسب نیستند. در مقابل دسته قلم های سرراست چنین محدودیتی ندارند و شما میتوانید از آن ها برای خوشنویسی در مقیاس های ریز و درشت استفاده کنید.
زاویه دید
هنگام خوشنویسی با دسته قلم سرراست (در صورتی که راست دست باشید) دسته قلم تقریبا بین چشم های شما و کاغذ قرار می‌گیرد که این مانع دید خوب شما برای نوشتن خواهد شد. شما ناچار هستید زاویه دید خود را کمی تغییر دهید. در مقابل دسته قلم های آبلیک به لطف شکل خاص آن ها دید مناسب را به شما می‌دهند و اصلا نیازی نیست زاویه دید خود را تغییر دهید.
کدام را باید تهیه کنیم؟
به طور خلاصه اگر چپ دست هستید و یا تنها سبک هایی مثل گوتیک و ایتالیک را خوشنویسی می‌کنید تنها گزینه شما استفاده از دسته قلم سرراست است. اما اگر راست دست هستید و به سبک کاپرپلیت علاقه دارید به نظرم با هر دو دسته قلم کار کنید و تجربه استفاده از آن ها را داشته باشید. پس از چند هفته تمرین خودتان به راحتی متوجه خواهید شد کدام یک برایتان راحت تر است و با کدام یک میتوانید بهتر و زیباتر بنویسید.
