سلام به دوستان عزیز و هنرمندم. امیدوارم حالتان عالی باشد. در این پست قصد دارم یکی از مشکلات سرسام آور اکثر هنرجویان (به خصوص هنرجویان عزیزی که به تازگی یادگیری خوشنویسی انگلیسی را شروع کرده اند) را باهم بررسی کنیم. همان طور که میدانید یا تجربه کرده اید در بسیاری از مواقع هنگامی که شروع به خوشنویسی میکنیم مرکب به راحتی بر روی کاغذ پخش میشود. منظور از پخش شدن جوهر که اصطلاحا به آن ink feathering میگویند این است که کنترل مسیر مرکب از دستان شما خارج میشود و پس از این که به روی کاغذ منتقل شد همانند مایعی که بر روی سطحی ریخته میشود به اطراف منحرف و پخش میشود. در این پست میخواهیم علت این اتفاق را بررسی کنیم و برای رفع آن ۶ روش به شما معرفی خواهم کرد. خواهش میکنم تا انتهای مطلب بنده را همراهی کنید.
دوستان عزیزم میتوان گفت تقریبا هر خوشنویسی حداقل برای یک بار با این چالش رو به رو شده است و شما تنها نیستید که با این مشکل مواجه میشوید. بهتر است بگویم این که شما در زمینه خوشنویسی انگلیسی با مشکل پخش شدن مرکب رو به رو شده اید این خود نشانه ای بر پیشرفت شما است. همیشه راهی برای رفع مشکلات وجود دارد. اما قبل از این که به رفع مشکل پخش شدن مرکب بپردازیم بهتر است علت این اتفاق را باهم بررسی کنیم.
علت پخش شدن مرکب
برای پیدا کردن راه حل های ممکن برای یک مسئله ابتدا می بایست علت وقوع آن را کشف کنیم. پخش شدن مرکب بر روی کاغذ به دلایل مختلفی رخ میدهد. ممکن است مرکب a روی کاغذ پخش نشود اما مرکب b روی کاغذ پخش شود. جالب اینجا است شما از همان ابزار همیشگی برای خوشنویسی استفاده میکنید اما بعضی اوقات مرکب پخش میشود و گاهی اوقات پخش نمیشود. واقعا کلافه کننده است! شما را دلسرد میکند. اما علت چیست؟ به چه دلیل این اتفاق رخ میدهد؟ ۲ دلیل مهم باعث این اتفاق میشود.
۱. رقیق بودن مرکب
رقیق بودن و یا میتوان گفت آبکی بودن مرکب یکی از اصلی ترین دلایل پخش شدن مرکب بر روی کاغذ است. شما اگر از با کیفیت ترین و ضخیم ترین مقوا هم استفاده کنید اما با مرکب رقیق و آبکی این کار را انجام دهید احتمالا با این مشکل مواجه میشوید. هر چه مرکب و جوهر رقیق تر باشد احتمال پخش شدن آن بر روی کاغذ بیشتر است.
به گفته وبلاگ فرادرس ویسکوزیته یا لزجت یک سیال (مایع یا گاز)، میزان مقاومت آن را در مقابل جاری شدن بیان میکند. ما باید کاری کنیم که ویسکوزیته مرکب افزایش پیدا کند. یعنی اینکه مولکول های آن در برابر جاری شدن مقاومت بیشتری از خود نشان دهند. به عبارتی دیگر میبایست نیروی چسبندگی بین مولکولی مرکب را بالا ببریم. به گفته مایع آب H2O در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد دارای ۰.۸۹ سانتی پواز می باشد که این عدد بسیار پایین است. پایین بودن ویسکوزیته آب یعنی مولکول های آن راحت تر نسبت به بقیه مواد روی هم میلغزند و حرکت میکنند. میتوان گفت آب یکی از رقیق ترین مایع ها می باشد که ویسکوزیته بسیار پایینی دارد. جالب است بدانید ویسکوزیته خون حدود ۵ برابر و ویسکوزیته عسل حدود ۱۰۰۰ برابر آب می باشد!
بنابراین یکی از مهم ترین دلایلی که باعث میشود مرکب بر روی کاغذ پخش شود رقیق بودن آن است. هر چه مرکب رقیق تر باشد یعنی مولکول های تمایل بیشتری به حرکت و جابه جایی دارند و احتمال پخش شدن افزایش می یابد.
۲. استفاده از کاغذ نا مناسب
همانند مرکب رقیق که بر روی کاغذ پخش خواهد شد، استفاده از کاغذ بی کیفیت یا کم کیفیت نیز منجر به این اتفاق خواهد شد. شما اگر از بهترین و معروف ترین مرکب ها نیز استفاده کنید اما روی کاغذ بی کیفیت، مطمئنا شما را به دردسر خواهد انداخت. در زمینه خوشنویسی معمولا کاغذ را از ۳ لحاظ بررسی میکنیم.
نوع کاغذ
دوستان عزیزم هرگز شما نمیتوانید به عنوان مثال بر روی کاغذ گلاسه و یا کالک خوشنویسی کنید. برای خوشنویسی انگلیسی می بایست روی کاغذی کار کنید که کاملا بدون بافت و غیر گلاسه باشد به طوری که هنگام خوشنویسی اصطکاک بالایی به وجود بیاید. هر چه میزان اصطکاک نوک فلزی با کاغذ بیشتر باشد کنترل شما بر روی کارتان بیشتر خواهد بود و مرکب نیز پخش و یا سر ریز نمیشود.
رطوبت کاغذ
رطوبت کاغذ یکی از مهمترین فاکتور ها برای میزان پخش شدن مرکب می باشند. رطوبت کاغذ تعیین میکند که چه میزان و تا چه فاصله ای مرکب بتواند پخش شود. هر چه میزان رطوبت کاغذ بیشتر باشد بدین معنا است که مقدار آب موجود در کاغذ بیشتر است. و هر چه آب در کاغذ بیشتر باشد مرکب بیشتر پخش خواهد شد. البته در این مورد استخراج اطلاعات مربوط به رطوبت کاغذهایی که در بازار موجود است کمی دشوار است. معمولا فروشندگان از میزان رطوبت کاغذ اطلاعات دقیقی ندارند.
ضخامت کاغذ
ضخامت کاغذ در تعیین میزان پخش شدن مرکب نقش بالایی دارد. هر چه میزان ضخامت کاغذ یا مقوا بیشتر باشد میتوان گفت مقدار کمتری از مرکب را به خود جذب میکند و هر چه ضخامت کاغذ کم تر باشد مقاومت آن نیز در برابر نفوذ مرکب کم تر میشود و مرکب بیشتری را به خود جذب میکند. بنابراین مرکب راحت تر میتواند در کاغذ و مقواهای با ضخامت کم نفوذ کند و پخش شود. می بایست کاغذی را انتخاب کنیم که وقتی بر روی آن خوشنویسی میکنیم مرکب را کم تر جذب خود کند.
توصیه میکنم از مقواهایی با برندهای متنوع استفاده کنید. ممکن است مقوا ۱۲۰ گرم برند a بسیار بهتر از مقوا ۱۲۰ گرم برند b باشد. حتی ممکن است یک مقوا ضخامت بالا، رطوبت کم و بافت مناسبی داشته باشد اما برای خوشنویسی مناسب نباشد. برند های متنوع را تست کنید تا تجربه و مهارت خود را افزایش دهید.
دوستان عزیزم دلایلی که باعث این اتفاق آزاردهنده میشود ممکن است تنها به موارد بالا محدود نباشد. ترکیبات و تکنولوژی استفاده شده در ساخت مرکب و مقواها تاثیر بسیار زیادی در کیفیت آن دارد. حتی دما و رطوبت محیط و یا میزان چربی دستان شما میتوانید در پخش شدن مرکب تاثیرگذار باشد. اما در بسیاری از موارد یا از مرکب رقیق استفاده میکنیم و یا از کاغذ نا مناسب. در ادامه قصد دارم روش هایی را خدمت شما عزیزان معرفی کنم که با استفاده از آن ها بتوانید میزان پخش شدن مرکب را کاهش دهید.
روش های مقابله با پخش شدن مرکب
دوستان عزیزم لطفا توجه کنید روش هایی که در ادامه خدمت شما عزیزان مطرح میکنم روش هایی می باشند که بر اساس تجربه به دست آمده اند و اکثرا علمی نیز می باشند. با این روش ها میتوانید از شر این معضل خلاص شوید و تمرکز و انرژی خود را تنها و تنها بر روی کارتان قرار دهید. ممکن است شما هم روش خاص خود را داشته باشید و بخواهید آن را به دیگر دوستان به اشتراک بگذارید.
۱. استفاده از مقوای ضخیم
سعی کنید از مقواهای ضخیم استفاده کنید. هر چه ضخامت مقوا بیشتر باشد احتمال پخش شدن مرکب کم تر خواهد شد. همچنین از مقواهای و برند های مطرح جهانی استفاده کنید. معمولا مقواهای ایتالیایی کیفیت مناسبی دارند.
-
مقوا اشتنباخ سفید ۱۵۵ گرم سایز A4 بسته ۵ عددی۴۰,۰۰۰ تومان -
مقوا فابریانو ۲۲۰ گرم مدل الر سایز a4 بسته ۵ عددی۳۰,۰۰۰ تومان – ۴۰,۰۰۰ تومان
مقواهای بالای ۱۶۰ گرم میتوان گفت برای خوشنویسی با مرکب مطلوب می باشند. بنده معمولا از مقوا ۲۲۰ گرم فابریانو و یا ۱۵۵ گرم اشتنباخ استفاده میکنم که در این صورت به هیچ عنوان دغدغه پخش شدن مرکب را ندارم. کاغذ های ۱۲۰ گرم هم ممکن است مناسب باشند اما هرگز از کاغذ های پایین تر از ۱۲۰ گرم استفاده نکنید.
۲. استفاده از فیکساتیو بر روی کاغذ
یک اسپری فیکساتیو تهیه کنید و قبل شروع کار آن از آن بر روی کاغذ و مقوای خود استفاده کنید. فیکساتیو یک لایه محافظ را بر روی مقوا ایجاد میکند و باعث میشود مرکب به میزان کم تری جذب مقوا شود. یعنی این که فیکساتیو مقاومت مقوا را در برابر نفوذ مرکب بیشتر میکند که این باعث میشود مرکب بر روی کاغذ پخش نشود.
دوستان توجه داشته باشید پاشیدن اسپری فیکساتیو بر روی مقوا باعث میشود سطح مقوا دیگر همانند قبل نشود و شما از نوشتن بر روی آن احساسی متفاوت را تجربه کنید. گاهی اوقات نوشتن بر روی کاغذی که با فیکساتیو پوشانده شده است کمی چالش برانگیز است.
۳. استفاده از مرکب های غلیظ
در زمینه لوازم هنری مرکب های بسیار متنوعی وجود دارند. هر برندی نقاط قوت و ضعف دارد. ممکن است رنگ مشکی یک برند مرکب بسیار با کیفیت باشد اما رنگ قرمز آن این گونه نباشد. به عنوان مثال بنده برای رنگ مشکی همیشه از مرکب امیران استفاده میکنم. به هیچ عنوان پخش نمیشود اما مرکب های رنگی امیران به راحتی روی همان کاغذ پخش میشود.
دوستان عزیزم خیلی خوب است که مرکب های متنوعی را تست کنید تا به نتیجه مطلوبی دست یابید. بسیاری از مرکب ها را بنده تست نکرده ام چرا که معمولا با آبرنگ کار میکنم تا با مرکب. مرکب های زیادی در بازار موجود است که میتوانید تست کنید. اگر نظر بنده را بخواهید مرکب مشکی امیران و مرکب های رنگی وستا را به شما پیشنهاد میکنم.
۴. استفاده از صمغ عربی
در پاراگراف قبل به این نتیجه رسیدیم که می بایست از مرکب های غلیظ استفاده کنیم. اما قبل از تست کردن مرکب ها واقعا نمیتوان غلظت آن را متوجه شد. بنابراین می بایست خودمان به صورت دستی غلظت مرکب ها را تغییر دهیم. صمغ عربی یکی از بهترین پایدارکننده ها برای مرکب می باشد. بهتر است به شما عزیزان عرض کنم که اگر شما مرکب در کنار خود دارید صمغ عربی نیز باید در کنار خود داشته باشید. صمغ عربی ویسکوزیته مرکب را افزایش میدهد. یعنی کاری میکند که چسبندگی مرکب بالاتر رود.
میتوان گفت مرکب های بسیار بسیار کمی وجود دارند که غلظت آن نیاز به تغییر ندارد و کاملا برای کار شما ایده آل می باشند. شما حتما می بایست یک صمغ عربی تهیه کنید و تا زمانی به مرکب اضافه کنید که دیگر بر روی کاغذ پخش نشود و مناسب کار شما باشد.
بنده معمولا از صمغ عربی وستا استفاده میکنم و نیازی ندیده ام تا آن را با برند دیگری عوض کنم. صمغ های دست ساز هم برای کار خود میتوانید استفاده کنید. معمولا شرکت هایی که مرکب تولید میکنند صمغ های عربی نیز متناسب با ویژگی های مرکب های خود تولید میکنند. به عنوان مثال اگر مرکب وستا را خریداری کرده اید بهتر است از صمغ وستا استفاده کنید. و یا اگر از مرکب دست ساز استفاده میکنید از صمغ عربی دست ساز همان تولید کننده استفاده کنید.
۵. استفاده از گواش به جای مرکب
دوستان عزیزم چرا حتما اصرار دارید از مرکب استفاده کنید؟ گواش میتوان کار شما را ساده تر کند. به هر میزان که بخواهید با استفاده از آب میتوانید آن را رقیق کنید. هنگامی که آبرنگ رقیق شد از حالت جامد به مایع تبدیل میشود و همانند مرکب میشود. معمولا میزان پخش شدن مرکبی که با گواش درست میشود کم تر از دیگر مرکب ها است. چرا که مرکب هایی که در بازار موجود است به دلایل اقتصادی با مقدار بالایی از آب مخلوط شده است.
بنابراین به جای مرکب شما میتوانید از گواش استفاده کنید. گواش خود بسیار غلیظ است و میبایست مقداری از آن را در ظرف دیگری با درصد مناسبی از آب ترکیب کنید و آن قدر آن را هم بزنید تا شبیه به مرکب شود. در این صورت میزان کم تری مرکب بر روی مقوا پخش خواهد شد. در تصاویر بالا نیز مشاهده میکنید با استفاه از گواش به راحتی میتوانید این مشکل را رفع کنید.
۶. استفاده از آبرنگ
شما میتوانید به جای مرکب از آبرنگ استفاده کنید. آبرنگ همان مرکب است اما به صورت پودر و جامد. همان طور که میدانید مشکل اصلی پخش شدن مرکب میزان بالای آب موجود در مرکب است. با استفاده از آبرنگ میتوانید مقدار آب موجود را کنترل کنید. هر چه از میزان آب کمتری در آبرنگ استفاده کنید طبیعتا میزان پخش شدن آن نیز کاهش خواهد یافت. آبرنگ های متالیک فاین تک آلمانی یکی از بهترین آبرنگ های متالیک دنیا است که واقعا برای خوشنویسی انگلیسی مناسب می باشد.
خلاصه مطلب
دوستان عزیزم اگر شما هم در زمینه خوشنویسی انگلیسی کار کرده اید حتما مشکل پخش شدن مرکب را داشته اید. همین موضوع باعث میشود کل کار شما را به راحتی خراب کند و یا از کیفیت آن بکاهد. با استفاده از روش هایی که خدمات شما عزیزان معرفی کردم میتوانید به راحتی از خراب شدن کارتان جلوگیری کنید و از خوشنویسی انگلیسی و خطاطی لاتین لذت بیشتری ببرید. ممکن است شما هم روش خاص خود را برای جلوگیری از پخش شدن کاغذ داشته باشید. خوشحال میشوم آن را به اشتراک بگذارید تا دیگران هم استفاده کنند. امیدوارم این مطلب برایتان سودمند باشد و تمام هدف بنده این است که تجربه و دانش خود را به طور اصولی با شما عزیزان به اشتراک بگذارم. سربلند و پیروز باشید.
اسماعیل بیگدلی
منابع:
ممنون برای پست خوبتون
خواهش میکنم
من از خودنویس قط خورده روی کاغذ معمولی برای نامه استفاده کردم متاسفانه جوهر پخش شد.از صمغ عربی برای جوهر خودنویس هم میشه استفاده کرد؟
بله اما بهتره از صمغ عربی شرکت سازنده مرکب استفاده کنید.